LUẬN KHÍ MẠCH
Luận khí mạch Khí thông qua mạch mà vận hành. Mạch thì ẩn tàng trong đất. Khí và mạch không tách rời nhau, chỉ có điều là mạch thì hiển lộ tương đối rõ, còn khí thì ẩn khuất hơn. Khí vận hành trong đất, tràn bốc lên trên, sự vận hành của Khí là tùy theo hình thế, mà sự ngưng tụ của Khí cũng tùy theo hình thế. Khí vận hành thông suốt là Sinh, mà tắc nghẽn lại là Tử. Khí thừa gió mà tản mát, mà gió thì tùy Thủy mà tới, nên Khí thừa phong mà tán, khí gặp thủy phân giới thì ngưng lại, bởi Khí là mẹ của Thủy, nên dùng thủy mà ngăn thì Khí dừng. Sơn là nội khí, nhất định phải xúc kết ôn hòa, ẩm thấp để tinh khí ngưng tụ, không phân tán. Thủy là ngoại khí, nhất định phải ôm ấp vây bọc, để tinh khí ngưng tụ, không vận hành. Do đó nói dùng ngoại khí dùng để tụ tập nội khí, phân giới huyệt mạch cũng dùng thủy. Phân giới Long mạch cũng dùng thủy, nên nói còn dùng thủy để phân giới mạch. Mạch chia ra ba loại, tùy theo vị trí, gọi là Long mạch, Hiệp mạch và Huyệt mạch. Mạch có